Materyaller


İstanbul'un Fethinde Sürtünme Kuvveti de Yenilmiştir!


Tasarımda kullanılan araç ve gereçler
  • Mukavva karton
  • Pastel boya, 
  • Kil
  • Kürdan
  • Makas, yapıştırıcı
Mukavvanın üzerinde İstanbul'un surlarını göstermek için ayrı bir karton üzerinde sur şekilleri çizelim. Surları pastel boya ile taş görünümü verecek şekilde boyayalım. Daha sonra bu surları mukavvanın üzerine yapıştıralım. Deniz olan yerleri maviye, kalelerin içini ise yeşile boyayalım.Tophane Kasımpaşa arasını toprak görünümü vermek için kille kapatalım. Bu araya kızakları temsil etmek için kürdanlarla kızaklar yapıp üzerine kağıttan yaptığımız gemileri yerleştirelim. Tophane, Kasımpaşa ve Haliç'in yerlerini boya ile yazarak belirtelim.

Materyalin amacı: Bu materyal sürtünme kuvvetini azaltmanın yollarını öğrencilere daha eğlenceli bir şekilde anlatmak, konuyu zevkli hala getirerek konunun kalıcı bir şekilde öğrenilmesini sağlamaktır. Fatih sultan Mehmet İstanbul'un fethedilmesinin kolaylaştıracak bir çözüm düşündü. Osmanlı donanmasına ait bazı gemiler karadan çekilerek Haliç'e indirilecekti. Bu amaçla Tophane önündeki kıyıdan başlayıp Kasımpaşa'ya kadar uzanan yol boyunca tahta kızaklar yerleştirildi. Amaç gemilerin kızaklar üzerinde hareket ettirilerek Haliç'e geçirilmesini sağlamaktı. Ancak gemilerin kızaklar üzerinde hareket ettirilmesi çok zordu. Fatih Sultan Mehmet de gemileri kızaklar üzerinde daha rahat hareket ettirebilmek için kızaklar üzerine yağ döktürmüştür. Bu maketi de sürtünme kuvvetini azaltmak için ne yapılması gerektiğini göstermek için tasarladık. 


Sürtünme Kuvveti Yüzeyin Cinsine Bağlı Mıdır?

Araba kağıt zemin üzerinde serbest bırakılmaktadır.

Araba kağıt parçaları üzerinde serbest bırakılmıştır.

Araba yün zemin üzerinde serbest bırakılmaktadır.

Araba ıslattığımız zemin üzerinden serbest bırakılmaktadır.
Araba bantlı zemin üzerinden serbest bırakılmaktadır.

Araba kum döktüğümüz zemin üzerinden serbest bırakılmaktadır.


Tasarımda kullanılan araç ve gereçler:
  • Mukavva                                                                        
  • Kağıt
  • Kağıt parçaları
  • Yün
  • Bant
  • Toprak
  • Zımpara kağıdı
Mukavva kağıdını yedi eşit parçaya ayıralım. Birinci kısmına kağıt yapıştıralım. İkinci kısmına parçalanmış kağıtları yapıştıralım. Üçüncü kısıma yünü yerleştirelim. Dördüncü kısımı suyla ıslatalım. Beşinci kısıma bant yapıştıralım. Altıncı kısıma toprak dökelim. Son olarak yedinci kısıma zımpara kağıdını yerleştirelim. Bu yüzeyleri yarış pisti olarak kabul edelim. Hazırladığımız bu pisti eğimli bir yüzey üzerine yerleştirelim. Tek tek arabayı bu yüzeylerden serbest bırakalım ve kronometreyle arabanın her bir yüzeyde aldığı yolu kaydedelim.
Sonuç: Cismin hareket ettiği yüzeyin pürüzlü olması, cismin harekete geçmesinin zorlaştırırken, düz veya pürüzsüz yüzeylerde cisim daha kolay harekete geçer. Kronometreyle kaydettiğimiz değerleri karşılaştırdığımızda arabanın kumlu,yünlü ve zımparalı yüzeyde daha uzun sürede hareketini tamamladığını; ıslak,kağıtlı ve bantlı yüzeyde ise daha kısa sürede hareketini tamamladığını gözlemledik. O halde sürtünme kuvveti yüzeyin cinsine bağlıdır.


Sürtünme Kuvveti Cismin Ağırlığına Bağlı Mıdır?

Takozlar dinamometre yardımıyla çekilmektedir.
Tasarımda kullanılan araç ve gereçler:
  • 2 adet takoz
  • Cam
  • Dinanometre
  • Ağırlık
Cam üzerine iki takozu yerleştirelim ve birinin üzerine ağırlık koyalım. Dinamometre ile takozu çekelim.

Sonuç: Üzerinde ağırlık takımı olmayan takozu çekmek için daha az kuvvet gerektiği görülür. O halde cismin ağırlığı artarsa sürtünme kuvveti de  artar.

Havadaki Sürtünme

Eşit büyüklükteki naylon poşetler
Büzdüğümüz naylon poşetler
Tasarımda kullanılan araç ve gereçler:
  • Naylon poşet
  • Makas
  • Dikiş iğnesi
  • İp
Naylon poşetten kare şeklinde aynı büyüklükte iki parça keselim. Her bir parçanın kenar kısmına yakın bir yerden bir dikiş iğnesi yardımıyla eşit uzunlukta ip geçirelim. Naylon parçalarından birinin ipini çok, diğerini ise daha az çekerek büzelim. Her ikisini de aynı yükseklikten yere bıraktığımızda hangisinin daha kısa sürede yere düşeceğini gözlemleyelim.

Sonuç: Havada hareket eden bir cisimle hava arasında hava sürtünmesi adı verilen bir sürtünme kuvveti söz konusudur. Bu tür durumlarda cismin havayla temas eden yüzeyinin büyük olması sürtünme kuvvetini artırır. Yaptığımız materyalde de az büzdüğümüz naylon poşetinin yüzey alanının geniş olması daha fazla havayla etkileşim sağlar. Böylece poşetin daha yavaş yere düşmesini sağlar. çok büzdüğümüz naylon poşeti ise yüzey alanı küçük olduğundan yere daha çabuk düşer.




ÇALIŞMA YAPRAĞI 1





Oyuncak arabamızı aşağıda verilen zeminlerin hangilerinde daha rahat, hangilerinde daha zor süreriz?






Halı Zemin
Cam Zemin
 
Taş Zemin
Mermer Zemim


Kolay sürülebilen zeminler : ..................................................

Zor sürülebilen zeminler     : ..................................................




ÇALIŞMA YAPRAĞI 2

Aşağıda boş bırakılan alanları tamamlayınız.






Karlı yolda yürüyen kişinin düşmesinin nedeni ..........................








Kaleci eldivenlerinin iç yüzeylerinin pürüzlü olmasının nedeni...............................







Çocuğun hızlı bir şekilde kayması için kaydırağın zemininin ....................... olması gerekir.



Kaya parçasını kolay hareket ettirebilmek için zeminin ....................... olması gerekir.






ÇALIŞMA YAPRAĞI 3

Yiğit ve arkadaşları bisiklete binmek için sokağa çıkarlar. Arkadaşlarıyla bir süre dolaştıktan sonra yarış yapmaya karar verirler. Yiğit, asfalt yolda yarış yapma fikrini ortaya atar. arkadaşı Tuğba ise bu yarışın kumsalda daha çekişmeli olacağı fikrini ileri sürer. Yiğit, kumsal da çok zorlanacaklarını söylese de Tuğba'nın dediği olur ve kumsala giderler. Kumsalda aynı hizaya geçip yarışa başlarlar. Yarış herkes için o kadar yorucu olmuştur ki hiçbiri bitiş çizgisine ulaşamamıştır.

Yiğit ve arkadaşlarının bitiş çizgisine ulaşamamalarının sebebi ne olabilir? Sizce asfalt yolda mı yoksa kumsalda mı yarışmak daha uygundur? Neden?
............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................



ÇALIŞMA YAPRAĞI 4






           Aşağıdaki soruların cevabını tabloda doldurunuz.




1.     Aşağıda verilen yöntemlerden hangileri hareketi kolaylaştırır?

2.     Aşağıda verilen yöntemlerden hangileri hareketi zorlaştır?


                   (Doğru seçeneğe (X) işareti koyunuz.)



Yöntemler


Hareketi kolaylaştırır

Hareketi zorlaştırır
Kışın arabaların lastiklerine zincir takılması


Sporcuların ayakkabılarının altına dişler takılması



Makinelerin yağlanması



Büyük kütlelerin altına tekerlek tipinde cisimlerin konulması


İş makinelerinin tekerlerinin dişlerinin daha büyük yapılması






Hiç yorum yok:

Yorum Gönder